Co oznaczają kolory oringów?

Oringi (lub o-ringi) to uszczelnienia statyczne o kształcie pierścieni o okrągłym przekroju (czyli w kształcie torusa). Wytwarza się je najczęściej z różnych typów polimerów kauczuku. Są więc wytrzymałe, a przy tym tanie w produkcji - dzięki tym dwóm cechom stały się najczęściej wykorzystywanymi uszczelnieniami w wielu gałęziach przemysłu. Oringi mogą mieć bardzo różne kolory - poniżej opowiemy o tym, skąd się one wzięły i co oznaczają.

Skąd wzięły się różne kolory uszczelek?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy cofnąć się do czasów, gdy przemysł dopiero zaczynał korzystać z różnych mieszanek gumowych. Na początku dany polimer mógł mieć tylko jeden określony kolor. W związku z tym barwa danego wyrobu gumowego dawała jasny sygnał o materiale, z którego był wykonany. Tego typu ograniczenia to już jednak pieśń przeszłości - obecnie gumę można barwić na właściwie dowolny kolor bez wpływu na jej właściwości.

Po co stosuje się obecnie kolorowe oznaczenia uszczelnień?

Ogólnie rzecz ujmując, na przestrzeni lat przyjęły się pewne standardy barwienia oringów, które znacznie upraszczają dobór uszczelnień. Stosowanie różnych kolorów oringów jest zatem praktycznym zabiegiem niosącym realne korzyści. Do najważniejszych z nich należy bez wątpienia zaliczyć:

• Łatwą orientację w rodzajach mieszanek - dzięki standaryzacji kolorystycznej od razu zyskujemy ogólne pojęcie o materiale, z którego powstał dany oring. Przykładowo już na pierwszy rzut oka zorientujemy się, że o-ringi zielone nie powstały z tego samego, co czerwone czy niebieskie.
• Szybszy dobór części - kolory oringów ułatwiają dobór odpowiednich uszczelnień - ich barwa daje nam ogólne pojęcie o właściwościach i potencjalnym zastosowaniu. Zmniejsza to również prawdopodobieństwo popełnienia błędu.

Znaczenie kolorów oringów

W naszym kraju przyjęło się, że każdy kolor oznacza inną mieszankę - dzięki temu już na pierwszy rzut oka można skojarzyć, do jakich zastosowań przeznaczone są dane oringi. Choć na ogół pokrywają się one z oznaczeniami międzynarodowymi, warto zawsze zweryfikować ten fakt przed dokonaniem zakupu. WAŻNE! Kolor nigdy nie powinien być jedynym kryterium przy wyborze uszczelnień - przed zakupem należy zawsze sprawdzić właściwości i przeznaczenie danej uszczelki technicznej. Zwłaszcza że nie każdy producent stosuje się do tych standardów. Oto krótki przegląd typów i potencjalnego zastosowania tego typu uszczelnień na podstawie ich koloru:

Czarny

Podstawowy kolor wykorzystywany w najróżniejszych mieszankach gumowych. Czarne oringi mogą powstać z dowolnych materiałów elastomerowych, jednak zdecydowanie najczęściej będą to oringi NBR, czyli powstałe z kauczuku butadienowo-akrylonitrylowego. Radzi sobie on świetnie w m.in. silnikach i układach hydraulicznych, ale nie powinien być wystawiany bezpośrednio na warunki atmosferyczne i ozon. Na czarno barwi się też stosunkowo często oringi EPDM cechujące się wysoką odpornością na warunki atmosferyczne i m.in. płyny hamulcowe, ale podatne na produkty ropopochodne (np. olej napędowy, paliwo). Choćby z tego powodu należy sprawdzać je dokładniej niż tylko po kolorze.

Biały

Białe są najczęściej oringi silikonowe oraz będące doskonałymi izolatorami oringi teflonowe (oringi PTFE). Przy odpowiedniej certyfikacji (udzielanej przez FDA) mogą mieć bezpośredni kontakt z żywnością/lekami.

Czerwony

Kolejny kolor, na który barwione są przede wszystkim oringi silikonowe. Wersja ceglana oznacza mieszankę VMQ - nie należy jej jednak mylić z pomarańczową, która zwykle oznacza mieszankę MVQ.

Niebieski

Oringi niebieskie na ogół wytwarza się z mieszanki FKM charakteryzującej się dużą odpornością chemiczną. Mają też większy zakres temperaturowy od oringów wykonanych z NBR.

Zielony

W kolorze zielonym najczęściej wykonane są oringi HNBR i EPDM dedykowane klimatyzacjom.

Brązowy

W kolorze brązowym zwykle występują odporne na starzenie oringi FPM/FPK/z Vitonu®.

Przezroczysty/bezbarwny

W przeważającej większości będą to oringi wykonane z silikonu i oringi silikonowe VMQ, zwłaszcza te dedykowane przemysłowi spożywczemu/farmaceutycznemu.

Rzadziej spotykane kolory

Płaskie gumowe uszczelnienia typu o-ring mogą mieć też różne inne kolory, do których zaliczają się:

1. Żółty - będą to oringi silikonowe, teflonowe oraz oringi EPDM dedykowane kompresorom, kotłom parowym i środowisku ozonowemu.
2. Szary - używany do mieszanki fluorowej FPM/FPK lub oringów NBR.
3. Cielisty - dedykowany mieszance FFKM, znanej też jako Kalrez®. Dzięki bardzo wysokiej odporności chemicznej znajduje zastosowanie głównie w farmacji.
4. Fioletowy - stosowany przy oringach EPDM i MVQ, zwłaszcza tych dedykowanych przemysłowi spożywczemu.
5. Srebrny - używany przy mieszankach fluorowych FPK/FPM/Viton®.
6. Grafitowy - barwi się tak uszczelki typu o-ring z FFKM dedykowane przemysłowi kosmicznemu lub z FPM polecane do połączeń wystawionych na oleje mineralne.

Kolory oringów - podsumowanie

Kolor oringów daje nam na ogół jasną informację o ich właściwościach - stosowane barwy trzymają się zwykle ogólnie przyjętej standaryzacji. Nie należy jednak sugerować się wyłącznie kolorem - przed zakupem koniecznie trzeba sprawdzić opis produktu i jego cechy. Warto też pamiętać, że wielu producentów oringów oferuje możliwość dowolnej modyfikacji koloru na specjalne życzenie Klientów. Można więc zamówić sobie np. oringi HNBR fioletowe, niebieskie oringi VMQ, czy czerwone oringi wykonane z NBR.